ግንባር ዳያስፖራ

ግንባር ዳያስፖራ

ብመጀመርያ ኣብ’ዚ ኣሰካፊ እዋን ናይ ሕማም ኮቪድ-19 ስለ እንርከብ፡ ምሉእ ጥዕናኹም ተሓልዩ ብደሓን ክትህልዉ ዘሎኒ  ድሌት እገልጽ። ኣብ’ዚ ዓለም ብለበዳ ሕማም ኮሮና ቫይረስ ትናወጸሉ ዘላ ሕሱም እዋን፡ ነዚ ሕማም ንምክልኻል ዝግበር ምውሻብን ናይ ኣካላዊ ርሕቀትን፡ ኣብ ልዕለና ዘኸትሎ ቊጠባዊን ስነ-ኣእምሮኣዊን ጸቕጢ ኣዚዩ ከቢድ ምዃኑ ኩልና ንርእዮ ዘሎና’ዩ። እዚ ከይኣኽለና ድማ ኣብ ርእሲ’ላታ ተወሰኸታ ኰይኑ፡ መራሕቲ ህግደፍ ሕጂ’ውን ንህዝብና ኣብ ዘይምልከቶ ኲናት ሕድሕድ ኢትዮጵያ  ኣሰሊፎም ንቀጻሊ ስቓይን መከራን መቑሰልቲን መስዋቲን ፈሪዶሞ’ለዉ። እቲ ዝቐደመ ኣካላዊን ስነ-ኣእምሮኣዊን ቁስሊታት ከይሓወየ፡ ኣብ ልዕሊ ህዝብና ሰንሰለታዊ ውግእ እንዳወለዐ ዝዀነ ሕብረተሰብ ክጻወሮ ዘይክል ዝተደራረበ ዓመጽ ዘውርድ ስርዓት ህግደፍ ክንንዕቆን ክንፍንፍኖን፡ ኲናት ይኣክል ንብለሉን እዋን ሕጂ’ዩ። እዚ ንህዝብና ዘሰምበደን ዘሕዝንን ብሰለሰት ኣርባዕተ ግንባራንት ዝተኸፍተ ኲናት፡ ይቕረ ዘይበሃሎ ገበን ኣብ ልዕሊ ሃገርና እንዳተፈጸመ፡ ኣብ ክንዲ ብሓደ ድምጺ ንቃወም፡ ግንባር ዳያስፖራ ከፊትና ብማሕበራዊ መራኺቢታት ናይ ሳይበር ውግእ ከነካይድ ዘገርም’ዩ።

ኣብ ከም’ዚ ኲነታት ኩልና ኩሉ ጊዜ ሰሚርና፡ ኣንጻር’ቲ ዘይናትና ኲናት ደው ክንዲ ንብል፡ ኣብ ዘይውራይና ደጋፊን ተቓዋሚን ኰንና፡ ኣብ ዶባት ሃገርና ዘሎ ግንባራት ጸሮና፡ ዛላ’ምበሳ፡ ሰንዓፈ ወዘተ ከይኣኽለና፡ ኣብ ስደት ተወሳኺ ግንባር ዳያስፖራ ወሊዕና፡ ናይ ጸርፊን ምፍልላይን ተወንጨፍቲ እንዳሰደድና፡ ኣብ ናይ ሓድሕድ ሳይበር ውግእ ኣቲና ኣሎና። ብህሉው ኩነታት ኣመኽኒኻ ዝካየድ ዘሎ ናይ ስሉስ-ኩርናዕ ማለት ኣውራጃዊ፡ ሃይማኖታዊ፡ ደጋፊን-ተቓዋሚ ዝብል ፈላላዪ ርእቶታት፡ ካብ ክቡር ባህልናን ስነ-ምግባርናን ዝረሓቐ መደባት ክቐርብ ክንርኢን ክንሰምዕን ሕጅስ በዚሑ ዘብል’ዩ። ሓንሳብ’ውን እዞም ምስ ዓማጺ ስርዓት ጸግዒ ሒዞም፡ ናይ ጐረቤት ሃገር ህዝቢ ይጽነት ዝብሉን፡ ስንክልናን መስዋእቲን ህዝብና ዘይስቈሮም፡ ብሓቂ ናትና ድዮም ኢልካ ክትጠራጠር የገድደካ። እቲ መሾምበባ ጸርፍን፡ ዝጥቀምሉ ነውራም ቃላትን ንህዝብና ዘሕዝንን፡ ኣብ ርእሲ’ቲ ዘለዎ ተደጋጋሚ ደግሲ ኲናት፡ ካልእ ተወሳኺ ስነ-ኣእምሮኣዊ ጸቕጢ ዝፈጥረሉ ኢዩ። ከም ሳዕቤን ናይ’ዚ ስነ-ኣእምሮኣዊ ጸቕጢ ድማ ምስ ቀጻሊ መቑሰልቲን መስዋእቲን ተደማሚሩ፡ ሓፈሻዊ ጥዕና ሕብረተሰብና’ውን ስለ ዝህሰ ዝደኸመን ዝማሰየን ህዝቢ ከይንኸውን ሓቢርና ክንዛተየሉን መፍትሒ ከነናድየሉን ሓላፍነትና’ዩ። እቶም ሰማዕቲ ብወገንና፡ንመደባት ናይዞም ጽዩፍ ቃላት ዝነዝሑ ሰባት ዓገብ ክንብልን ክንነጽጎን ደኣ’ምበር ርእይቶታት እንዳቕረብና ክነምበድብዶን ኦክሲጀን ክንህቦም ኣይግባእን።   

ኣብ’ዚ እዋን’ዚ ዓገብ ዝብል ቀላሲ ወይ ሳንሱር ዘይብሉ ማሕበራዊ መራኸቢታት፡ ኣብ ክንዲ ኣብ ሕብረተሰብና  ምርድዳእን፡ ማሕበራዊ ደገፍን ሕውየትን ንምምጻእ ንዛተየሉ፡ ኣንፈቱ ስሒቱ ናይ ዳያስፖራ ዓውደ-ውግእን ኰይኑ ይርከብ። እዚ ክብል ከሎኹ ግን ነቶም ለባማታን መሃሪ መደባት ዘቕርቡን፡ ዝግበኦም ክብርን ምስጋናን ኣብ ቦትኡ ምህላዉ ከዘኻኽር እፎቱ። ብምቕጻል ነዚ ወሪዱና ዘሎ ዘይተጸበናዮን ዘይምልከተናን ውግእ ዘምጸኦ ሻቕሎትን ጭንቀጥን፡ ምስ ኮቪድ-19 ዘኸተሎ ቅልውላው ተደሚሩ ኣብ ልዕለና ዘውርዶ ከቢድ ኣካላዊን ኣእምሮኣዊን ጸገማት ንክንገጥሞ ብምትሕልላይ፡ ኣጆኻ-ኣጆኺ እንዳተበሃሃልና ናብ ጽቡቕና ከነውዕሎ እላቦ። ስለ’ዚ ደገፍቲን-ተቓወምቲን ኰንካ ዝቀርብ ዘሎ ኣዕናዊን ፈላላዪን መደባት፡ ኣብ ሞንጎ ኣሕዋት ይካየድ ምህላዉ ነስተውዕል፡ ደው ድማ ነብሎ። ኣቱም ሰባት ወትሩ ከም ተጻረርቲ ንዀነሉ ምኽንያት እንታይ’ዩ ጸገምና?  በጃኹም እቶም ኣብ ማሕበራዊ መራኸቢታት ትነጥፉ ለባማት፡ ነቶም ናቶም ርእይቶ ጥራይ ቅኑዕ መስሊዎም ዝተራእዮም ዝጽሕፉ፡ ቀጻሊ ነቐፌታን ምኽርን ብምሃብ ኣብ ህዝብና ምክብባርን ስኒትን ክህሉ እጃምኩም ኣበርክቱ። ብነብሰ-ዝርርብን ነብስኻ ምፍላጥን፡ ንመጻኢ ብተጻዋርነትን፡ ሕድገትን፡ ስኒትን ክንጐዓዝ ቃል ኣቲና፡ ብእሩም ኣቀራርባ ንማሕበራዊ መራኺቢታት ንረብሓና ነውዕሎ። ማሕበራዊ መራኸቢታት ብሕጊ ኰነ ብሞራላዊ ስነ-ስርዓት ዘይቅየድ’ኳ እንተዀነ፡ ኣሰር እቶም ሕጊን  ስርዓትን ክብሪታትን ዘውረሱና ኣቦታትና ተኸቲልና፡ካብ ኣጸያፊ ናይ ቃላት ውግእ ናብ ሰላምን ሕውየትን ክንሰጋገር ይግባእ።

ህዝብና ብቀጻሊ ኲናትን፡ ስደትን፡ ድኽነትን፡ ሕማምን፡ ስእነትን፡ ካልእ ሕሰምን ኣብ ዝሳቐየሉ ዘሎ እዋን፥ ዘመናዊ ናይ ኢንተርነት ኩናት ሓድ-ሕድ ወሊዕካ፡ ብዘይ ጥይትን ቦምባን ኣብ ግንባር ዳያስፖራ ናይ ምጽራፍን ምፍልላይን ጐስጓስ ይኣክል ደው ይበል። እምበኣር ኣነ ኣይንጻረፍ፡ ንከባበር፡ ንሳነ እንዳበልኩ፡ ዕላማይ ክጻረፍ ወይ ክራገም ኣይኰነን። እቲ ንሰምዖን ንርእዮን ደምካ ዘፍልሕን፡ ሕማቕ መልሲ ንክትህብ ዝደፋፍእን’ኳ እንተዀነ፡ ካብ’ዚ ተቘጢበ፡ ኣባታዊን ሕውነትዊን ምኽሪ ከቕርብ’የ። ነዚ ውግእ-ወረ ውግእ ዘስዓቦ ጽንኩር እዋን ብኸመይ ንረብሓ ሃገርናን ህዝቢናን ከነውዕሎ ንኽእል? እዚ ውግእ’ዚ ንህላወ ሃገርና ብከመይ ክጸልዎ’ዩ? ከመይ ኢና ንኸውን ዘሎና? ኣብ ዝብል ነብሰ-ዝርርብ ተመርኩሰ ብዓል ሕሙሽተ ነጥቢ እዋናዊ ጻውዒተይ አቕርብ፥

1. ኣብዘይ መንጠቢትክን፡ ኣይተእትዋ ኢድክን – ጉዳይካን ጉዳይ ጐረቤትካን ፈላሊኻ ረኣዮ፡ እንተክኢልካ ዓራቒ መርገጽ ሓዝ፡ ብዝተረፈ ጸግዒን ሻራን ዓማጺ ስርዓት ኰንካ፡ ነቲ ዘይጉዳይካ ብመሽረፈት ኣይተምበድብድ። መንግስቲ ኢትዮጵያ ኣብ ልዕሊ ህዝቡ ኲናት ምእዋጁ ከተጣቕዕ ዝደፋፍኣካ እንታይ’ዩ? እቲ መንግስተይ ትብሎ ስርዓት ህግደፍ ምስ ፈደራል መንግስቲ ወጊኑ መንእሰያትና ኣብ ናይ ስገረ-ዶብ ኲናት ክጥብሶምከ እንታይ ዕላማ ንምውቃዕ’ዩ? ህግደፍ ከምቶም ቅድሚኡ ዝሓለፉ ክሓልፍ’ዩ፡ ሃገርን ህዝብን ግን ነበርቲ ኢና፡ ስለ’ዚ ምስ መናብርቲ’ኻ ምዃን ምረጽ።

2. ግንባር ዳያስፖራ፡ ንዓና ክሳራ – ኣብ ዶብና ተኸፊቱ ዘሎ ግንባራት ዘውርዶ መስዋእቲን ህልቂትን እንዳሕዘነና፡ ኣብ ደገ ዝነብር ህዝብና ድማ ግንባር ዳያስፖራ ወሊዑ፡ ናይ ሳይበር ውግእ ምሕንጻጹ ዕብዳን ጥራይ’ዩ ዝበሃል። ናይ ዓማጺ ስርዓት መሳርሒ ብምዃን ናብ ህዝብኻ ፈላላዪ ተወንጨፍቲ ቃላት ምውርዋር ምልክት ድኹም ኣተሓሳስባ’ዩ፡ግደፎ። ምስ ጓና ወጊንካ ንሓውኻ ኣይትበድል፡ ከም ማይን ሑጻን መናብርቲ ምዃንና ዘክር፡ እዚ ኩሉ ዕብዳን ምስ ሓለፈ ክንከስብ ዲና ወይስ ክንከስር? ኢልካ ኣመዛዚንካ ንሕልናኻ ተማእዘዝ  ።

3. ደጋፊን-ተቓዋሚን፡ ንህዝብና ዘማስን – ኣብ ጉዳይ ጓኖት ኣቲኻ ጸግዒ ምሓዝ ይትረፍካ፡ ሃገርካ ክትድፈር ከላ ክትለዓል ንቡር’ዩ፡ ከም ንህቢ ስሙራት ኰንና መዓር ከነፍሪ እጃምካ ኣበርክት። ከም ሃመማ ፋሕ ኢልና ኣብ ጐሓፍ ከይንነብር ንጠንቀቕ። ሓንጐልካ ኣስፍሕ፡ ምፍልላይ ናይ ጸቢብ ኣፍልጦን ጸቢብ ኣተሓሳስባን ምልክት ኢዩ’ሞ ካብ’ዚ ተቖጠብ። ንካልኦት ዘስተናዕቕ ናይ ደጋፊን-ተቓዋሚን ስነሓሳብ ምልክት ናይ ሓደ ጭኑቕን ዘይቅሱንን ሂወት ጥራይ ዘይኰነ፡ ንስነ-ኣእሙራዊ ጥዕና’ውን ሃሳዪ ኢዩ’ሞ ኔው በሎ።

4. ትርጉም-ኣልቦ ኲናት፡ ህዝቢ ንምጽናት–  ኣብ’ዚ ዝሓለፈ 30 ዓመት ድሕሪ ናጽነት፡ ኣብ ክንዲ ሰላምን ቅሳነትን ሕውየትን፡ ሃገርና ኣብ ሸውዓተ ጻሕታሪ ኲናት ምእታዋ ዘስዓቦ ሰብኣዊን ቊጠባዊን ዕንወት፡ ንሱ ዘስዓቦ ስደትን ጽንተትን ብቀሊሉ ዘይሓዊ በሰላ ከም ዝገደፈ ንረዳእ። ሕጂኸ! ተወሊዑ ዘሎ ኲናት ንረብሓ መን’ዩ ኢልካ ሕሰብ። ሕጂኸ ጓል መን፡ ወዲ መን’ዩ ክስንክልን ክስዋእን? ንምንታይ ዕላማ ኢዩኸ? ካብቶ ዝሓለፉ ውግኣት ዝረኸብናዮ ረብሓ ከም ዘየልቦ ተረዲእካ፡ ይኣክል ንኲናት በል! ካብ ውግእን-ወረውግእን፡ ቂምን በቀልን ወጺእካ  ሕድገት ግበር፡ ኣብ ዝሓለፈ ኣይትንበር። እኽሊ ብማይ ደኣም’በር ብነጐዳ  ከም ዘይበቊል ዘክር።

5. ሓቂ ተዓጠቕ ፡ ምስ ኣሕዋትካ ተዓረቕ – ብድሕሪ መራኸቢ ብዙሓን ተሓቢእካ ንካሎት ምጽላም፡ ምጽራፍ፡ ፈላላዪ ቃላት ምውንጫፍ ይኣክል። ሓቂ ተዓጢቕካ፡ ምፍልላይ ስይጣናዊ ተግባር ምዃኑ ተረዲእካ፡ ሃገርካ ንምህናጽ ምስ ኣሕዋትካ ንቅድሚት ተጓዓዝ። ምስ ዓማጺ ስርዓት ተጸጊዕካ፡ ምስ ኣሕዋትካ ተሃላሊኽካ፡ ናይ ኣእምሮ ምንዋጽ ጥራይ’ዩ ዝጽበየካ። ሓቂ ዓይና ኣፍጢጣ ትጥምተካ’ላ፡ ኣዒንትኻን ኣእምሮኻን ከፊትካ ተቐበላ። ጸሓይና ምስ በረቐት፡ መሬት ምስ ወግሐ ናይ ምብድዳል እዋን ኣብቂዑ፡ ንሕተተሉን ንህዝብና ይቕረታ ንሓተሉን እዋን ከም ዝመጽእ ኣይትረስዕ። ሓቂ ሒዝካ፡ ዝሓሸ ጐደና መሪጽካ ምስ ህዝብኻ ደው በል። ንኩሉ ግንባራት እንኰላይ ግንባር ዳያስፖራ፡ ናብ ናይ ታሪኽ መዛግብቲ ንጒሓፎም። እዚ’ዩ ከኣ ዓዲ ዘጋብር፡ ሃገር ዘናብር። ብከም’ዚ ድማ ጽባሕና ካብ ሎሚ ክሓይሽ’ዩ።

ኣብ መጨረሻ፡ ብማሕበራዊ መራኸቢታት ኣቢሎም፡ ናይ ዳያስፖራ ኲናት ወሊዖም ንህዝብና ዘጒሂን ዘሰንብድን መደባት ከቕርቡ፡ ኣብ ክንዲ ስቕታ ዓገብ ክንብልን ክንቃወምን ግቡእና ኢዩ። ንመጻኢ ጒዳይ ሃገርናን ህዝቢናን ብቀዳምነት ሰሪዕና፡ ካብ ቂምን-በቀልን ናጻ ኰንና፡ ድሕነት ህዝቢናን ህላወ ሃገርና ነውሕስ። ብናይ ካልእ ሃገር ጉዳይ ደጋፊን ተቓዋሚን ኰንና፡ ሎሚ ይዂን ጽባሕ፡ ኣብ ግንባር ዳያስፖራ ዓሪድና ናይ ሓድሕድ ሳይበር ውግእ ዘእቱ የብልናን። ሓመድን ሑጻን መታርፍቲ ኢዩ’ሞ፡ ንሕና ኢና ብሓደ መናብርቲ።

እግዚኣብሔር ንኤርትራን ህዝባን ይሓሉ!

ዘለኣለማዊ ክብሪን ዝኽሪን ንስዉኣትና!

ዶር ተስፋሚካኤል ገብረሕይወት፡ ካልጋሪ፡ ካናዳ