ጨናፍር ጉጅለ ህግደፍ ክሓርር ሰራውሩ ክምሖ ኣለዎ

ጨናፍር ጉጅለ ህግደፍ ክሓርር ሰራውሩ ክምሖ ኣለዎ

እቲ ብኣቢዪ ኣሕመድ ዝምራሕ ማእከላይ መንግስቲ ኢትዮጵያ ምስ ውልቀ መላኺ ኢሳይስ ተላፊኑ ኣንጻር ህዝቢ ትግራይ ንልዕሊ ወርሒ ህርፋን ስልጣን ንምርዋይ ዝተኻየደ ናይ ዓመጽን ዕንደራን ኩናት፡ መርገጺ ናይ ኣብ ወጻኢ ዘለና ኤርትራውያን ክመቃቀል ተዓዚብና። እቲ ኣዝዩ ዝሕፍርን ዘሕዝንን ድማ፡ ኤርትራውያን ካብቲ ኣብ ክልል ትግራይ ዝተኻየደ ናይ መን ዓብለለ ኩናትን ጭፍለቃን ዝዓቢ ውሽጣዊ ጸገማትን ጉዳያትን እንከለና፡ ቀዳምነታትና ጎሲና፡ ምሉእ ኣቃልቦና ኣብዘይውራይና ኣብ ማሕበራዊ መራኸቢታት ክንዘላለፍን ክንካታዕን ተራኢና። ምፍልላይና፡ ብቀጥታ ይኹን ብተዘዋዋሪ መንገዲ፡ ኣብቲ ጉጅለ ህግደፍ ዝደልዮ ህውተታ ጥሒልና። ገለ’ውን ምስ ምትሓዝ ዋና ከተማ ትግራይ መቀለ ብሰራዊት ማእከላይ መንግስቲ ኢትዮጵያ ርእስና ኣድኒና ሕልናና ኣዕሪብና፡፡ ብኣንጻሩ ደገፍቲ ጉጅለ ህግደፍ ኢና ዝብሉ ሰባት ኣብ ጎደናታት ወጺኦም ዘሊሎም፡ ኤርትራ ዳግማይ ናጻ ወጺኣ” ኢሎም ዓሊሎም።

  ኣብ ውሽጢ ደለይቲ ፍትሒ ወይ ንጉጅለ ህግደፍ ንቃወም ኢና ዝብሉ ንባዕሉ፡ “ኤርትራውያን፡ ምስ ትግራይ ጠፋእና ምስ ትግራይ ለማዕና፡ ሓውናን ጎረቤትናን ህዝቢ ትግራይ እናተቐጥቀጠ ተዓዘብቲ ክንከውን የብልናን” ዝብል መርገጺ በቲ ሓደ፡ “መራሕቲ ወያነ ቅድሚ ሕጂ ኣብ ልዕሊ ህዝቢ ኤርትራ ዝፈጸምዎ በደል ስለዘሎን ከም ናይ ቃልሲ መሓዙት ክንኣምኖም ስለዘይንኽእልን፡ ኣብ ውሽጣዊ ጉዳይ ኢትዮጵያ ኢድና ከነእቱ የብልናን” ዝብል መርገጺ ድማ በቲ ካልእ ጎሊሑ ተራእዩ።

ብዘይካ’ዚ እቲ ኣብ መሬቱ ኮይኑ ንመሰሉ ዝከላኸል ዘሎ ህዝቢ ክልል ትግራይ ቃልሱ ፍትሓዊ ስለዝኾነ፡ ሕሉፍ ተግባራት መራሕቲ ወያነ ብዘየገድስ “ንስለ ሓቂ ፍትሒ ጠጠው ክንብልን እቲ ፍልልያት ብሰላም ክፍታሕን ድምጽና ምስማዕ ሞራላዊ ሓላፍነት ኣለና” ዝብል መትከል ዘለዎም ኤርትራውያን’ውን ኣይተሳእኑን። ካልኦት እውን፡ ሽርክነትን ዘመተን ጉጅለ ህግደፍን ሰልፊ ብልጽግናን ኣብ ክልል ትግራይ ከይተሓጽረ፡ ንዕድመ ስልጣን መላኺ ኢሳያስ ዘናውሕ፡ ስቃይና ዘብእስ፡ ንልኡላውነትናን መንነትናን ኣሕሊፉ ዝህብን ስለዝኾነ፡ “ጉጅለ ህግደፍ ክስዓር ዝከኣለና ኣበርክቶ ንግበር” ይብሉ።

 ካብ ኤርትራ ወጻኢ ኣብ ስደት እንቅመጥ ኤርትራውያን፡ ኣብ ማሕበራዊ መራኸቢታት ሓሳብና ብናጻ ክንገልጽ ዕድልን መሰልን ስለዘለና፡ ስለምንታይ ኣብ ሓደ ጉዳይ ዝተፈላለየ መርገጺ ወሲድና ወይ ኣብ ምትፍናን ኣቲና ክንብል ኣይንኽእልን ኢና። የግዳስ ኣብዚ እዋን’ዚ ኣብ ስደት ዘስፍረና፡ መንእሰያትና ዝቀዝፍ፡ መንነትና ዝሓክኽ፡ ንሕማምን ድኽነትን ዘቃልዓና ዝምቁሓናን ሃብትና ዝራስየናን ዘሎ መን’ዩ ኢልና ንነብስና ክንሓታ ይግባእ። ጸገማትና፡ ልኡላውነትናን ዝሕሎን ኣብ ሃገርና ኮሪዕና ክንቅመጥን ብቀዳምነት መንዳዓት ህዝብና ኮይኑ ዘሎ ጉጅለ ህግደፍ ድዩ፡ መራሕቲ ወያነ ወይ መንግስቲ ኣመሪካ ድዮም ኢልና ብጽሞና ሓሲብና ንፈልጥ ዲና? ስለምንታይ ኢና ኣብ ጓል መንግዲ ኮለል ንብልን? ስለምንታይ ኢና ሎሚ ከይሓዝና ብዛዕባ ጽባሕ ወይ ድሕሪ ጽባሕ ብዙሕ ግዜ ነጥፍእ? 

 እቶም ወትሩ ንክውንነት ከምዘለዎ ምቅባልን ምምዛንን ጸገም ዘለዎምን መጉልሒ ድምጺ ጉጅለ ህግደፍ ዝኾኑን ብኣፎም ዝያዳ ተሓለቅቲ ወይ ሃገራውያን ዝመስሎም ደገፍቲ ህግደፍ ድማ፡ “ወያነ፡ ድምጾም ድምጽማጾም ክጠፍኡን ክስዓሩን ኣለዎም” ኢሎም ደቢሎም። እቶም ብፍላጥ ወይ ብግርህና፡ ህግደፍ ወይ ሞት ዝብሉ ዘለዉ ኤርትራውያን፡ ነቶም ብውልቀ መላኺ ኢሳያስ ተገዲዶምን ተታሊሎምን ኣብ ኩናት ክልል ትግራይ ኣብ ባርዕ ህይወቶም ዝጠፍኡን ዝስንክሉን ዘለዉ መንእሰያትና ሓልዮት ኣየርኣዩን። ምእንቲ ፍትሒ ጠጠው ኣይበሉን ንህልቂት ኤርትራውያን ግን ተመንዮም። ብዓቢኡ፡ ድሕሪ ምዝዛም ኩናት ክልል ትግራይ ተጻዊዱልና ዘሎ ተንኮል ኢሳያስን ኣቢን ኣይተሰቆሮምን።

ብቀንዱ ግን ናይ ኩሉ ስቃይን ህዝቢ ኤርትራ ጉጅለ ህግደፍ እንከሎ፡ ንሕና ክንፍጽሞ ዝግብኣና ዕዮ ገዛ ከይወዳእና፡ ጉዳይና ምስ ዓወት ኣቢ ኣሕመድን ወይ ምጭፍጫፍ ህዝቢ ትግራይን ብምትእስሳር፡ ኣብ ማሕበራዊ መራኸቢታት ለይትን መዓልትን ብቃላት ምዝልላፍን መንደራጋሕ ደናጉላ ምድርባይን ኣዝዩ ዘሕዝንን ዘነውርን’ዩ። ከምቲ ሓባኢ ቑስሉ ሓባኢ ፈውሱ ዝብሃል፡ ድኻማትና ተገንዚብና መፍትሒ ባዕልና ከነናዲ እምበር ናትና ሕብረትን ቀዳምነትን ከየረጋገጽና ምስ ጎዶቦና ክንመሓዞን ቃንቃለስን ምሕሳብና ምስሉይነትን ኣምሰሉን ኢዩ።

ኤርትራውያን ሓደ ካብ ቀንዲ ጸገማትና፡ ኣብ ክንዲ ንጉዳያት ኣብ ግዚኡ ብንቅሓትን ብግብራዊ ስጉምትን ክንምክቶም ንፍትን፡ ድሕሪ ማይ ናብ በዓቲ፡ ኣብ ግብረ መልሲ ኢና ዋጭዋጭ ንብል። ሰራዊት ኤርትራ ምስ ሰራዊት ኣቢ ኣሕመድ ብሓባር ኣብ ክልል ትግራይ ይሳተፍ ኣሎ ካብ ምባል ሰጊርና፡ ንሰራዊት ኤርትራ “ዕሱብ ንበሎ ውድቀት ንመነየሉ፡ ኣይፋል ሰራዊት ኤርትራ ተደናዲሩን ተገደዱን ኣብ ኩናት ስለዝኣትወ ንደንግጸሉ ህደም ንበሎ” ኣብ ዝብሉ ፍኑዋት ክትዓት ኣብ ማሕበራዊ መራኸቢታት ግዜና ኣጥፊእና። ይኹን እምበር መላኺ ኢሳያስ ኣብ ሓምለ 2018 ምስ ኣቢ ኣሕመድ ኣብ ዘካየዶ ግሁድን ስዉርን ርክባት፡ ድሌታቱን መደባቱን እንታይ ምዃኑ ብንጹር ሓቢሩና እንከሎ፡ ድሕሪ 2 ዓመት ሰራዊት ኢትዮጵያ ኣብ መሬት ኤርትራ ኣትዩ ንትግራይ ብድሕሪት ሃሪሙ ኢልና ኣእዊና። እንተኾነ ንጉጅለ ህግደፍ ኣብ ዝሕምሞ ስለዘይሃረምናዮ፡ ብመደረታትና ሕልምታቱ ጠጠው ከነብሎ ኣይክኣልናን። እዚ ኣብ ሓደ ጉዳይ ንሓድሕዱ ብዝጋጮ መርገጺታት ምፍልላይናን ምስኮነ ላዕሊ ታሕቲ ምባልን ድማ፡ ቅልውላው መሪሕነትን ኣጉል ፖለቲካዊ ንቅሓትን ሒቕታን ከምዘለና ዘንጸባርቕ ኢዩ።

ብርግጽ ኤርትራ ብሩህ መጻኢ፡ ሃገር ክመርሕን ክቅልስን ዝኽእል ዝተበታተነን ዝተደቑሰን ዓቅሚ ሰብ ኣለዋ። ይኹን እምበር ጥርናፈ ስለዝበኾረን ማዕረ’ቲ ጉጅለ ህግደፍ ንምጥፋእናን ንምዝራግናን ዘካይዶ ዘሎ ኩሉ መዳያዊ ተጻብኦ፡ ኣወዳድባን ኣገባብ ቃልስን ኤርትራውያን ተመጣጣኒ ስለዘይኮነ፡ ደለይቲ ፍትሒ ነዊሕ ተጓዒዝና ኣብ መወዳእታ ቦላታ ዓወት ከየመዝገብና ንተርፍ ወይ ንቑጸ። ትብዓትን ተወፋይነትን ስለዘየለ፡ ንጅምር ወይ ንዛረብ ኣብ ምዕራፉ ግን ኣይነብጽሖን፡፡ ኤርትራውያን፡ ሞት፡ ማእሰርቲ፡ ስደት፡ ጥሜትን ስቅታን ለሚድናዮ።

“ክንቡርኩት ዘይክንቡርክት ኣብ ማይ ዘለዎ ንብጻሕ” ከምዝብሃል፡ ኣብ ኤርትራ እንታይ ዓይነት ስርዓት ክንተክል ንደሊ፡ ምስ መን ሃገር ንዛመድን ንተሓጋገዝን፡ ሕቶ መሬት፡ ቅዋም፡ ቋንቋን ብዙሕነትን ዝኣመሰሉ መሰረታውያን ጉዳያት ንምውሳንን ቅርጺ ንምትሓዝን፡ ብመጀመርታ እዚ ኣብ መንገዲ ኮይኑ ዝዕንቅፈና፡ ከይንስጉም ዝሓልከና፡ ምስ ከባቢና ዘናቑተናን ዝዘርገናን ዘሎ ኣረሜናዊ ጉጅለ ህግደፍ ካብ እንግድዓ ህዝቢ ኤርትራ ክወርድ ኣለዎ። ቀዳምነት ኤርትራውያን ደለይቲ ፍትሒ፡ ጉጅለ ህግደፍ ብዘይውዓል ሕደር ስልጣን ንህዝቢ ኤርትራ ከረክብ፡ ኣብ ኤርትራ ሰብኣዊ መሰል ክኽበርን ልዕልና ሕጊ ክረጋገጽን ዝጠልብ ክከውን ይግባእ።

ውልቀመላኺ ኢሳያስን ኣጫፈርቱን፡ ሕልምታት ኣቢዪ ኣሕመድ ንምትግባር፡ ንዜጋታትና ኣብ መሬት ትግራይ ከምዝቅዘፉ ገይሩዎምን ብህዝቢ ትግራይ ከም ዕሱባትን ወረርትን ኣጽሊእዎም። ሕጂ ድማ መሳኪን ኤርትራውያን መንእሰያት ኣብ ካልኦት ክልላት ኢትዮጵያን ሱዳንን ዘሎ ዘይምርግጋእን ወጥርን መዝሓል ጥይት ከምዝኾኑ ዘማትእ ኣይኮነን፡፡ ስድራቤታት ኤርትራ ድሃይ’ቶም ብመካይን ተጻዒኖም ናብ ክልል ትግራይ ዝተወስዱ ደቀን ስለዝጠፍአ፡ ከብደን ሓቁፈን ብንብዓትን ጭንቀትን ይነብራ ኣለዋ። ህዝቢ ትግራይስ ኣብ መሬቱን ኣንጻር ጎበጣ ማእከላይ መንግስቲ ኢትዮጵያን ክልል ኣምሓራን ንመሰሉ ኣብ መሬቱ ይስዋእን ይዋጋእን ኣሎ። ንሕና ኤርትራውያን’ከ ኣብ ምንቲ ምንታይ ኢና ኣብዘይ መሬትና ስልጣን መላኺ ኢሳያስን ኣቢዪ ኣሕመድን ንምዕቃብ ዕሸላት ደቕናን ኣሕዋትናን ንግብር ዘለና?

 መላኺ ኢሳያስን ሒደት ኣእዳዎም ብደም ዝተሓጽቡን፡ ህዝቢ ኤርትራ ፈንፊንዎም ከምዘሎ ይፈልጡ ኢዮም። መላኺ ኢሳያስን ሰዓብቱን፡ ጠላማትን ብዛዕባ ህዝቢ ኤርትራ ቅንጣብ ሓልዮት ስለዘይብሎም፡ ደጊም ብዕጡቋታ ኢትዮጵያውያን ክሕለዉ እምበር፡ ንኤርትራውያን ኣይኣምንዎምን ኢዮም። እንተኾነ ኤርትራውያን፡ መንነትናን ልኡላውነትናን ንምዕቃብን ኤርትራ ኣብ ካርታ ዓለም ከም ናጻ ሃገር ክትቅጽልን፡ ኤርትራውያን እቲ ብስም ክልተኣዊ ሽርክነትን ምትሕግጋዝን ኤርትራ ብቁጠባ ኣዳኺምካ መንእሰያታ በታቲንካን ሕልምታት ናይ ኢሳያስን ኣቢዪ ኣሕመድን ካልኦት ኢትዮጵያውያንን ንምትግባር ዝካየድ ዘሎ ላዕሊ ታሕቲ ከይተፈጸመ፡ ኤርትራውያን ብህጹጽን ብተግባርን ጠጠው ከነብሎ ይግባእ፡፡ ኤርትራውያን ኣብ ዓለም ክንሕፈርን ክንከብርን እንተኾይና፡ መጀመርታ ንሕና ክንሓብርን ቀዳማይ ጸላኢናን ዕማምናን ክንፈልጥ ኣለና። እቲ ብመላኺ ኢሳያስ ተመንጢሉን ተገቢቱን ዘሎ መሰልናን ክብርናን ክንውንኖ ወሰንቲ ጉዳይና ክንከውን ኣለና። ጨናፍር ጉጅለ ህግደፍ ብዘየዳግም ክሓርር እንተኾይኑ ድማ ግድነት ሰራውሩ ክምሖን ኣለዎ።

ጽላል ካብ ሕቡራት መንግስታት ኣመሪካ 25 ታሕሳስ 2020