ዝያዳ ጽልኢ ኣብ ነኣሽቱ ፍልልያት (Narcissism of small differences) ኣማኑኤል ሳህለ

ዝያዳ ጽልኢ ኣብ ነኣሽቱ ፍልልያት (Narcissism of small differences)
ኣማኑኤል ሳህለ

ገለ ተመራመርቲ ከም ዚብሉዎ፡ ካብቶም ኣብ መንጎኦም ዓቢ ፍልልይ ዚረኣየሎም ኣህዛብ፡ ኣብቶም ኣብ መንጎኦም ውሑድ ፍልልይ ዚረኣየሎም ኣህዛብ ዝያዳ ጥርጠራን ባእስን ህውከትን ጽልእን ግርጭትን ይኽሰት።

ከምዚ ኪብሃል ከሎ፡ ካብቶም ኣብ ዓለምና እተራእዩ ግርጭታትን ኣዕነውቲ ውግኣትን፡ እቶም ዝበዝሑ ኣብ መንጎ ሓደ ዓሌትን ባህልን ልምድን ዘለዎም ሰባት ከም ዝነበረ ኢዩ ዚሕበር። ብሓጺሩ፡ ዕግርግር፡ ቅድሚ ኣብ መንጎ’ቶም ብገለ መገዲ ንኣኻ ዘይመስሉ ተጻባእትኻ ዚኽሰት፡ ኣብ መንጎ’ቶም ንኣኻ ዚመስሉ ጉጅለታት ኢዩ ዚኽሰት ከም ማለት ኢዩ።

ስለምንታይ ኢዩ ግን ምስቲ ንኣኻ ዚመስል ጉጅለ ወይ ህዝቢ ዝያዳ ህውከተን ዕግርግርን ክትፈጥር እትደሊ? ካብቲ ንኣኻ ዘይመስል ጉጅለ ወይ ህዝቢ ዶ ኣይኮነን ክትጥንቀቕ ዘሎካ? ናይዚ መልሲ ከምቲ ሕቶኡ ዘደንጹ ኢዩ።

ሓደ ህዝቢ ወይ ጉጅለ ንኣኻ ስለ ዚመስል፡ ከዐሽወካ ወይ ከዘንግዓካ ይኽእል ኢዩ ዚብል ግጉይ ኣረኣእያ ኣሎ። ማለት ኣብ ውሽጠይ ሰሊኹ ብምእታው ከጥቅዓኒ ኢዩ ዚብል ዘይምኽኑይ መግለጺ ትፈጥር። ንመንነተይ ይፈታትኖ ኣሎ፡ ብምባል ትሓልም። ከምቲ ዎ ኣምላኽ ካብ ፈተውተይ፡ ማለት ንኣይ ዚመስሉ፡ ኣድሕነኒ፡ ንጸላእተይስ፡ ማለት ነቶም ንኣይ ዘይመስሉ፡ ባዕለይ ኣለኹሎም ዚብል ኣዘራርባ ኢዩ ዚመስል። ግን ድማ መመኽነይታ እምበር እኹል መርትዖ የብልካን።

ከምዚ ክትብል ከሎኻ እቲ መንነትካ ወይ ኣነነትካ ከይጠፍኣካሞ ብኡ ኣቢሉ ድማ ህላወኻ ከይትስእን ብማለት ኢዩ። ስለዚ ድማ ኣብቲ ዘራኽበካ ዘይኮነስ ኣብቲ ፍልልያት ዝያዳ ትዅረት ብምግባር ነቲ ምሳኻ ዚመሳሰል ጉጅለ ወይ ህዝቢ ካባኻ ክትፈልዮ ብዙሕ ሜላታት ትፈጥር።

ብብዙሕ መገዲ ካባኻ ምስ ፈለኻዮ፡ ምእንቲ ክትገጥሞ ከም ጸላኢ ጌርካ ትወስዶ። ንመንነትካ ዝያዳ ንምርግጋጽ፡ ናብቲ ናይቲ ንኣኻ ዚመስል ጉጅለ ወይ ህዝቢ ካባኻ ዚፈልዮ ነኣሽቱ ባህርያት ወይ ልምድታት ወይ ባህልታት ብምትኳር፡ ነተን ዝረኸብካሉ ነኣሽቱ ፍልልያት ተጋንነን። ኣብ መወዳእታ ድማ ከም ጸላኢ ጌርካ ትወስዶ። ከተጥፍኦ ድማ ትደሊ።

እቲ ጽልኢ ናብ ውግእ ይልወጥ። ኣብቲ እተካዪዶ ውግእ ድማ ንመንነትካ ኣነነትካን ዝያዳ ዘጕልሕ ደርፍን መዛሙርን ተቃልሕ!! እቲ ንኣኻ ዚመስልን ሕጂ ድማ ከም ጸላኢ ቆጺርካዮ ዘሎኻን ህዝቢ ድማ ነብሱ ንምክልኻል ተመሳሳሊ መገዲ ይወስድ። በቲ ውግእ ሰብ ይጠፍእ፡ ሃገር ይበርስ፡ ማለት፡ መዝሙር መንነት እናተዘመረ፡ መንነት ናብ ዳርጋ ጥፍኣት ይኣቱ።

ይኹንምበር፡ ድሕሪ ውግእ፡ እቲ ዝሰዓረ ከም ፍሉይን ጅግናን ህዝቢ፡ እቲ እትሳዕረ ድማ ከም ብዱል ግን ከኣ ከም ፈዳይ-ሕነ ተቖጺሩ ሓድሽ ናይ መንነት መዛሙር በብወገኑ ይቃላሕ። ወድሰብ ወይ ሓደ ህዝቢ ብዘይ መንነት ወይ ኣነነት ኪነብር ኣይክእልን ኢዩ!! እንተ ኣጥፊኡዎ’ውን ኪፈጥሮ ሒዅ ከም ዚብል ኣይንረስዕ!!

ክልተ ማናቱ ኣዚዩ ተመሳሳሊ ባህርያት ኢዩ ዘለዎም። ብኹሉ ውሽጣውን ደጋውን መገዲ እውን ይመሳሰሉ ኢዮም። ግን እቲ ዘገርም፡ ክልቲኣቶም ነናይ ባዕሎም መንነት ኪፈጥሩ ሒዅ ኢዮም ዚብሉ። እቲ ሓደ ነቲ ሓደ ከይመስል እሞ መንነቱ ከይሃስስ ብማለት ይቃለስ፡ እቲ ሓደ’ውን ከምኡ። ክልቲኣቶም ብእተኻእለ መጠን ተመሳሳሊ ሓሳባትን ርእቶታትን ኪህሉዎም ኣይደልዩን ኢዮም።

ብኣንጻሩ፡ ክልተ ዘይመሳሰሉ ኣሕዋት ወይ ኣዝማድ ወይ’ውን ዘይዛመዱ ኣዕሩኽ፡ ዝያዳ ኪላገቡ ይረኣዩ። ምኽንያቱ ድማ መንነቶም ዛጊት ዕቁብ ስለ ዝኾነ ኢዩ። እቲ ውልቃዊ መንነቶምን ፍልልያቶምን ንጹርን ድልዱልን ስለ ዝኾነ፡ ወላ’ውን ኣብ መንጎኦም ብርቱዕ ፍቕርን ልግበትን እንተሎ፡ እቲ ልግበት ነቲ ውልቃዊ መንነቶምን ኣነነቶምን ኣየህስሶን ኢዩ።

ብመሰረቱ ሓደ ሰብ ምስ ካልእ ሰብ ፍጹም ተመሳሳልነት ኣለዎ ኪብሃል ኣይከኣልን። ስለዚ፡ ንስኻ ኣብዛ ዓለም ፍሉይ ኢኻ። ብኹለንትናኡ ፈጺሙን ንኣኻ ዚመስልን ከማኻ ዚሓስብን ሰብ የልቦን። ስለዚ ድማ ነቲ ዘጥረኻዮ መንነትካ ዓቂብካ ኣብቲ ማሕበረሰብ ትዋሳእ፡ ልክዕ ከምቲ ሓንቲ ሃገር ልኡላውነታ ሓሊዋ ምስ ካልኦት ሃገራት ትዋሳእ ማለት ኢዩ። ናይ ኣካላትና ዋህዮታት ከይተረፉ መንነቶም ዓቂቦም ኢዮም ምስቶም ካልኦት ዋህዮታት ወይ ኣካሊታት (tissues) ዚዋስኡ። ልኡላውነትን ውልቃውነትን ግን ብምትሕብባር እምበር ብምትዅታዅ ከም ዘይዕቀብ ምግንዛብ ኣገዳሲ ኢዩ።

መንነት ወይ ውልቃውነት ካብ ካልእ ሰብ ዚፈልየካን ኣባኻ ጥራይ ዚረአ ኣካላውን ማሕበራውን ሰብኣውን ሕላገታት ኪኸውን ከሎ፡ ኣነነት ግን ነዚ ፍልልያት’ዚ ልዑል ትዅረት ወይ ኣገዳስነት ምሃብ ማለት ኢዩ። ኣነነት ካብ ልክዑ ኪወጽእ ከሎ፡ ናይ ባህርይ ምዝበላ (personality disorder) ይፈጥር። መንነት ወይ ውልቃውነት ብኣነነት ኪዕብለል ከሎ ድማ ሰብኣዊ ጥራይ ዘይኮነስ፡ ናብ ጥፍኣት ዚመርሕ ኣውራጃዊ ወይ ሃገራዊ ዕንደራ እውን ይፈጥር ኢዩ።

ኣነነት ብመሰረቱ ወይ ድማ በቲ ኣወንታዊ መዳዩ ኪረአ ከሎ፡ ከም ሰብ መጠን ወይ ከም ፍጡር መጠን ንኸንብረካን ህይወትካ ንኽትዕቅብን ተባሂሉ ብጥንቲ ኣብ ደምካ ዝሰረጸ ባህርይ ኢዩ። ቀደም ዘመን ወድሰብ ብጉጅለን ቀቢላታትን ኪነብር ከሎ፡ መንነት ድማ የጥሪ ነይሩ ኢዩ። ሓንቲ ቀቢላ ናታ መንነት ነይሩዋ። በዚ ድማ እታ ቀቢላ ናታ መሬት፡ ናታ ኣምላኽ ወይ ጣኦት፡ ናታ ቋንቋ፡ ናታ ባህሊ፡ ናታ ጠንቋሊ ካህን፡ ናታ መራሒ ውግእ ወዘተ. ተጥሪ ነይራ።

ንሕና ደቂሰብ ውልድ ምስ በልና እሞ ስም ምስ ተዋህበና፡ ማለት ምስ ተጠመቕና፡ ሽዑ ኢዩ እቲ ውልቃውነት ወይ ፍሉይነት ዚጅምር። ብድሕሪኡ ኩሉ ዓይነት ቅጽላት ኣብ ልዕለና ይዘንም፥ ወዲ እከለ፡ ተባዕታይ፡ ቀዪሕ ጸሊም፡ ሓጺር ነዊሕ፡ ጎራሕ፡ ዓሻ፡ ሰነፍ፡ ተባዕ፡ ሃብታም ድኻ፡ ሃይማኖታዊ ኣረሚን፡ ወዘተ። ምስ ዓበና ድማ ነዚ ቅጽላት’ዚ ከም መለለዪና ወይ መንነትና ጌርና ንወስዶ። ጸኒሑ፡ ወዲ’ዚ ዓዲ፡ ኤርትራዊ፡ ትግራዋይ፡ ኣምሓራይ፡ ሓንፈጽ፡ ወዘተ ዚብል ቅጽላት ይስዕብ። እዚ ባህርያዊ ኢዩ።

ብድሌትና ኣይኮንናን ኣብቲ እተወለድናሉ ማሕበረሰብ እተወልድና። ብድሌትና ኣይኮንናን ቀዪሕ ወይ ጸሊም ወይ ሓጺር ወይ ነዊሕ ዝኾንና። ኩሉ ኣጋጣምን ዕድልን ኢዩ።

ይኹንምበር፡ ወድሰብ ካብ ህጻንነቱ ጀሚሩ ኢዩ ኣነነት ወይ ናይ ንኣይ ጥራይ በሃልነት ባህርያት ዘርእይ። ዕሸላት እኳ እንተ ተዓዚብካዮም፡ ቀናኣት ኢዮም። ገና ምሕቋፍን ምስዓምን ከይጸገቡ ኣብ ርእሲኦም ካልእ ህጻን ምስ ዚውለደሎም፡ ብቕንኢ ኪሞቱ ኢዮም ዚደልዩ። ምኽንያቱ ድማ ነቲ እኖኣዊ ፍቕሪ ብምሉኡ ኪብሕቱዎ ኢዮም ዚደልዩ። ኪማቐሉ ኣይፈትዉን። ኣብ ኩሉ ነገራት ንነብሶም ኢዮም ቀዳምነት ዚህቡዋ፡ ወላ’ውን ብሰንኪ ባህርያቶም ጸገማት ዚፍጠር እንተ ኾነ ዚግድሶም ኣይኮነን። ኣነነቶም ሕድገት ኣይፈልጥን ኢዩ። ኩሉ ናባታቶም ከተኩር ኢዮም ዚደልዩ።

እዚ ኣነነት’ዚ ብሓደ ወገኑ ንነፍሰ-ዕቀባ ኣድላዪ ኢዩ፡ ግን ከኣ ዕሸላዊ ኢዩ። ስለዚ ካብ ወሰኑ ኪሓልፍ ኣይግባእን፡ ምስ ዚሓልፍ ግን ምኽንያት ባእስን ህውከትን ኮይኑ ኢዩ ዚተርፍ።

ንመደምደሚ፡ ወድሰብ ምስቲ ንኣኡ ዚመስል ጉጅለ ወይ ህዝቢ ኢዩ ኪተሃላለኽ ዚነብር። ከምዚ ዚገብር ድማ ከምቲ ኣብ ላዕሊ ዝረኣናዮ ጸገማት ስለ ዘለዎ ኢዩ። ነቲ ዘመሳስሎን ዘሕብሮን ሕላገታት ንጎድኒ ገዲፉ፡ ነቲ ዘየመሳስሎ ሕላገታት ብምግናን ኪተዃተዅ ምድላዩ ኣብ ህይወቱን ታሪኹን ኣዕናዊ ኣሰራት ገዲፉ ከም ዚሓልፍ ገይሩዎ ኣሎ።

ነታ ንእሽቶ ፍልልይ ኣጋኒንካ ኣጋፊሕካን ካብቲ ንኣኻ ዚመስል ህዝቢ ክትርሕቕን ክትበኣስን ምንባር ግን ናብ ዕንወት ኢዩ ዚወስድ።
ስለዚ፡ እቲ ስልጡንን ኣድማዕን መገዲ፡ ምስቲ ንኣኻ ዚመስል ይኹን ወይ ዘይመስል ይኹን ብማዕርነትን ብኣኽብሮን ብናይ ምትሕግጋዝ መንፈስን እንተ ነበርካ ኢዩ ዚሕሸካ።

ካልእ ኣማራጺ ኪህሉ ኣይክእልን።