ኣብ ኤርትራ ኣብ መዓልቲ ሓደ ግዜ ምብላዕ ብርቂ ኮይኑ

ኣብ ኤርትራ ኣብ መዓልቲ ሓደ ግዜ ምብላዕ ብርቂ ኮይኑ

ኣብዚ ዓለም ብሰንኪ ለበዳ ኮሮና ቫይረስ ብሞት እናተቀዝፈ፡ ምንቅስቃሱ ተደሪቱ፡ እቶቱ ተጸንቂቁን ብስነ ኣእምሮኣዊ ጭንቀት ተዋሒጡን ኣብ ዘለወሉ እዋን፡ ጉጅለ ህግደፍ ንህዝቢ ኤርትራ ብዘይ ኣውያትን ብሕቡእን ንሞት ፈሪድዎ ኣሎ። “ኣነን ሓጺሩኒ ይብል ንሱን ተደቢሩ ይስዕስዕ” ከምዝብሃል፡ ህዝቢ ኤርትራ ቅድሚ ሕማም ኮሮና ቫይረስ ምኽሳቱ’ውን፡ ኣብ ትሕቲ ፍጹም ምልካዊ ምሕደራ ጉጅለ ህግደፍ ተኣሲሩ ስለዝነበረ፡ ኮሮና ቫይረስ ተመኽንዩ ዝፍጸም ዘሎ ምርጋጥ፡ ተደራቢ ኣደራዕን ሕሰምን’ዩ።

ጉጅለ ህግደፍ፡ ኮነ ኢሉ ህዝቢ ኤርትራ ካብ ዝተረፈ ክፍሊ ዓለም ከምዝንጸልን ዓለም ብዛዕባ ኤርትራ ዝኾነ ሓበሬታ ከምዘይረክብን ስለዝገበሮ፡ ኣብ ኤርትራ ዘሎ እዋናዊ ኩነታት ክትፈልጥ ኣዝዩ እጸጋሚ’ዩ። ኣብ ኤርትራ ኣገልግሎት ኢንተርነት ድሩት ኣብ ርእሲ ምዃኑ፡ ሓቂ ዝሕብራ ናይ ብሕቲ መራኸቢ ብዙሓን ወይ ጋዜጠኛታት’ውን ዝሕሰብ ኣይኮነን። ብዛዕባ ኤርትራ እቲ ብጉጅለ ህግደፍ ዝብሃልን ዝውረን ቤላበሎው ጥራሕ ኢኻ ትሰምዕ።

እቲ ብማዕከናት ዜና ጉጅለ ህግደፍ ዝብሃልን ኣብ ኤርትራ ዝወርድ ዘሎ ጥሜትን ግህሰት ሰብኣዊ መሰልን ግን ተሓቢኡ ዝሕባእ ኣይኮነን። ጉጅለ ህግደፍ ለበዳ ኮሮና ቫይረስ ንምቁጽጻር ኩሉ ንጥፈታትን ምንቅስቃስ ህዝብን ክርገጥ ኣለዎ ዝብል ኣዋጅ ካብ ዝትግብሮ፡ ህዝቢ ኤርትራ ብስእነትን ናህሪ ዋጋታትን መሰረታዊ ሃለኽቲ ኣቁሑት ይሳቀ ኣሎ። 

ለበዳ ኮሮና ቫይረስ ንምግታእ፡ ምውሻብን ምድራት ምንቅስቃስን ህዝቢ ኣገዳሲ’ኳ እንተኾነ፡ ምስ ደረጃ ቁጠባዊ መነባብሮ ህዝብናን መሳለጥያን ዝዛመድ ኣማራጺታት ክትቅርብ ግን ኣለካ። ዝብላዕን ዝስተን ከይቀረብካ፡ “ካብ ገዛኻን ዓድኻን ተንከስ ኢልካ ከይትንቀሳቀስ” ኢልካ ክትኣስሮ፡ መምርሒ ኣየኽበርካን ኢልካ ብገንዘብ ክትቀጽዖን ብጥሜት ክትቀትሎን ግን፡ ብዘይካ ምጽናት ካልእ ትርጉም ክወሃቦ ኣይክእልን’ዩ።

እቲ ኣብ ገጠራት ዝነብር ህዝብና፡ ብሰንኪ ምርጋጥ ናብ ኣስመራ ከይዱ፡ ነቲ ካብ ወጻኢ ዝሕወለሉ ገንዘብ ብቀሊሉ ክቅበሎ ኣይክእልን’ዩ። ርጊኡ ክሳብ ዝኣክል ዕድለኛ እንተኾይኑ እንዳ ዘመድ ክጸንሕ ይኽእል። ዝፈልጦም ቤተሰብ እንተዘይብሉ ግን ናብ ኣስመራ ክመጽእ ኣይክእልን ኢዩ። ደንጉዩ እንተመጺኡ ድማ መቅጻዕቲ ኣለዎ። ብዕድል ናብ ኣብ ኣስመራ መጺኻ’ውን፡ ብገዛእ ገንዘብካ ብሎሚ ጽባሕ መዓልታት ክትጽበ ትቅሰብ። ቁጠባዊ ጉዳያት ጉጅለ ህግደፍ፡ ንኹሉ ትካላት ሸርፍን ዕዳጋን ስለዝተቆጻጸሮ፡ እቶም ኣብዚ ጽንኩር ኩነታት ጨቆቕ ኢሎም ንኣብ ኤርትራ ዘለዉ ስድራቤት ገንዘብ ዝልእኩ ምስቲ ዘሎ ክብሪ መሰረታዊ ፍታሕ ኣይኮነን።

 ጉጅለ ህግደፍ፡ ቀታሊ፡ ጠላምን ደመኛን መላእ ህዝቢ ኤርትራ ምዃኑ፡ ኣብ ዝተፈላለየ ኣጋጣሚ ኣረጋጊጹ’ዩ። ኣብ 2018 መላኺ ኢሳያስ ህዝቢ ኤርትራ ንመሰሉን ንመሬቱን ክቡር መስዋእቲ ከፊሉ ክንሱ፡ ኣብ ቅድሚ’ቶም ዘድመይዎን ክብረቱ ዝቀንጠጥዎን ሰበስልጣን ኢትዮጵያ፡ “ኣይከሰርናን” ምባልዝኸፍእ ደም ዘንብዕ ጥልመት ንዕቀትን የለን።   ምናልባት ብዓይኒ ህግደፍ፡ ዶላር ዘዋጽእ፡ ንመላኺ ኢሳያስ ዝውድስን ንመመርሒታት ህግደፍ ብዘይ ሕቶን ርእይቶ እሺ ኢሉ ዝቅበል ጥራሕ’ዩ። እቲ ክውንነት እዚ’ኳ እንተኾነ፡ ብሓደ ሓደ ሰባት ወይ መስኮት ማሕበራዊ መራኸቢታት፡ ህግደፍ ናብ ሓደ ኣውራጃ ወይ ከባቢ ፈልዩ ብጥሜት የሳቂ ወይ ይኣስር ከምዘሎ ዝናፈስ ወረታት ኣሎ። እዚ ቤላበለው’ዚ ግን፡ መቀጸልታ ናይቲ ጉጅለ ህግደፍ፡ ህዝቢ ኤርትራ ሓቢሩ ቀዳማይ ጸላኢኡ ንኸይጥምትን መእዝኑ ንምስሓትን ዝግበር ተንኮል’ዩ።   

ኣብ ዝሓለፈ እዋን ጉጅለ ህግደፍ፡ ብስም ማዕከን ምክልኻል ሃገርን መሕወይ ግብርን፡ ብዝብል ጉልባብ፡ ቢልዮናት ዶላርን ንዋትን ካብ ህዝቢ ኤርትራ ክምንዝዕ ጸኒሑ’ዩ። ብኣጋጣሚ ለበዳ ኮሮና ቫይረስ ድማ ህግደፍ ጽቡቅ ዕድል ተጠቂሙ፡ ኣብ ውሽጥን ኣብ ወጻእን ገንዘብን ንዋትን ይስልዕን ይዝርፍን ኣሎ። እንተኾነ፡ እቲ ካብ ኤርትራውያንን ገበርቲ ሰናይን ዝእከብ ዘሎ ሚልዮናት ገንዘብ ጸገም ህዝቢ ክፈትሕ ኣይተራእየን። የግዳስ ህግደፍ ኣብ ጸሊም ዕዳጋ ገንዘብ ክለቅምን እቲ ካብ ህዝቢ ዝተወፈየ ገንዘብ ኣብ ቻይና ኣብ ዝርከብ ሕሳብ ህግደፍ’ዩ ዝሕባእ ዘሎ። ሎሚ ኤምባሲታትን ቆንስላውን ህግደፍ፡ ኣብ ምእራይ ዶላር ኢየን ተዋፊረን ዘለዋ።

 ህዝቢ ኤርትራ ኣብ እዋን ሕሰምን ራህዋን ንሓድሕዱ ክተሓጋገዝ ሓድሽ ተርእዮ’ኳ እንተዘይኮነ፡ እዚ “ንምክልኻል ሃገር፡ መናበዪ ስድራ ስውኣት፡ ለበዳ ኮሮና ቫይረስ ንምቁጽጻር” ተባሂሉ ዝዋጻእ ዘሎ ገንዘብን ንዋትን ብሕጊ ንዘይግዛእ፡ ህዝቡ ዝጭፍጭፍ፡ ሃገር ዝሸይጥ ምልካዊ ስርዓት ምሃብ ግን ብዘይካ ሕሰም ህዝቢ ኤርትራ ምንዋሕ ካልእ ፋይዳ የብሉን። ዓቢ ክፋል ካብ ህዝብና ብሓለንጊ ጥሜት እናተገርፈን ብሕማም እናተሳቀየን እንከሎ፡ “ሚልዮናት ገንዘብ ካብ ህዝቢ ተዋጺኡን ኣብ ከርሲ መሬት ኤርትራ ማዕድናት ተረኺቡን ምባል ድማ ነብሰ ምጥባር’ዩ።

ኣብ ማዕከናት ዜና ጉጅለ ህግደፍ፡ ወግሐ ጸብሐ፡ “ዜጋታት ንጽጉማት ወገኖም ሕድገት ክራይ ገዛ ገይሮም፡ እኽሊን  ጥረ ገንዘብን ሓጊዝም” እናተባህለ ኤርትራዊ ብፍተቱ ከምዝሃበን ትሕዝቶ ከምዘለዎን ንምምሳል ይግዓር ኢዩ። እንተኾነ ኣብ ዝሓለፈ 30 ዓመታት፡ ብሓሶታት ጉጅለ ህግደፍ ስለዝላደናን ስለዝለመድናዮን፡ ህዝቢ ብግዴታ ካብ ኣታዊኡን ንብረቱን ኮታ ተሰሊዑሉን፡ ንብረቱ ከይውረስ ስለዝፈርሐን’ዩ  ብፍቶት ከምዝሓገዘ ስሙ እናተረቑሐ ዝንገረና ዘሎ።

ኩሉ ኣሰራርሓ ጉጅለ ህግደፍ፡ ስጊንጥርን ህልኽ ዝመልኦን ስለዝኾነ፡ ብስቃይ ህዝቢ ኤርትራ ቅንጣብ ፋዕራ የብሉን። እተን ብቁጠባ ዝሃብተማ ሃገራት፡ ለበዳ ኮሮና ቫይረስ ንምግታእ ምንቅስቃስ ህዝቢ ክድርታ እንከለዋ፡ ንህዝበን ዘድሊ መሳለጥያ ብምቅራብን ልዑል ባጀት ብምስላዕን ጸገማት ህዝበን ክፈትሓ እንከለዋ፡ ብኣንጻሩ ጉጅለ ህግደፍ፡ ነቲ ቀዳድ ጁባን ገረውረው ዝብል ቆፎ ዘለዎን ህዝብና፡ ወፈያ ወይ ሓገዝ ሃባ እናበለ ድቃስ ይኸልኦ። ናይ ወትሩ ሕልሙን ሓቐኛ ጠባያቱን ድማ፡ ኣፉ ንዝኸፈተ ኤርትራዊ እናቀተለን እናኣሰረን’ዩ ንዘልኣለም ኣብ ስልጣን ክነብር ዝደሊ።

ጉጅለ ህግደፍ፡ ለበዳ ኮሮና ቫይረስን ካልእ ኣጋጣምን ተጠቂሙ፡ ንህዝቢ ኤርትራ ካብ ቀዳምነታቱ ክጥምዝዞን፡ ተሓቢኡ ድሌቱ ክፍጽምን ድሕር ኣይብልን’ዩ። ብቀንዱ ጉጅለ ህግደፍ፡ ምስ ብትውልዲ ኣሕዋቱ ዝኾኑ መራሕቲ ወያነ ዝኽሓነ ጽልኢ ስለዘለዎን ህዝቢ ኤርትራ ኣብ ዳግማይ ኩናት ንምእታውን ምስ ማእከላይ መንግስቲ ኢትዮጵያ ብምትዕርራኽ ዝፍጽሞ ዘሎ ሕቡእ ኣዕናዊ ኣጀንዳ’ዩ። ህዝቢ ኤርትራ ግን፡ ቅሳነት፡ ዝብላዕ ቁራስ እንጀራን ንዝነቀጸት ጎሮሩኡ ዘጥልለላ ማዕጎ ማይ ምርካብን እምበር፡ ኣብ ዘይምልከቶ ህይወቱ ክትሓልፍን ገንዘቡ ከባኽንን ድሌት የብሉን። ሎሚ ኣብ ኤርትራ፡ ስእነትን ዓጸቦን ገኒኑ ስለዘሎ፡ እቲ ልሙድ ኣብ መዓልቲ 3 ግዜ ምብላዕ ይትረፍ፡ እታ ኣብ መዓልቲ ሓንቲ ግዜ ምብላዕ’ውን ብርቂ ከይትኸውን ይፈርሕ ኣሎ።

ጽላል ካብ ሕቡራት መንግስታት ኣመሪካ 5 ሓምለ 2020